Dział 1. Podstawy geografii.

Uczeń poprawnie:

• omawia przedmiot i cele badań geografii

• wymienia nazwy sfer Ziemi

• podaje główne cechy kształtu i wymiarów Ziemi

• odczytuje współrzędne geograficzne na globusie

• określa położenie geograficzne oraz matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na mapie

• wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu różnych informacji geograficznych na mapie

• posługuje się skalą mapy do obliczenia odległości w terenie

• omawia rodzaje map

• dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych

• wyjaśnia istotę generalizacji mapy

• odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych

• charakteryzuje rzeźbę terenu na podstawie rysunku poziomicowego i mapy hipsometrycznej

• oblicza wysokość względną

• identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych

• posługuje się w terenie planem, mapą topograficzną, turystyczną, samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie)

• lokalizuje na mapach (również konturowych) kontynenty oraz najważniejsze obiekty geograficzne na świecie i w Polsce (niziny, wyżyny, góry, rzeki, jeziora, wyspy, morza, państwa, itp.

• analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych, turystycznych

• projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych

 

Dział 2. Ruchy Ziemi.

Uczeń poprawnie:

• omawia położenie Ziemi w Układzie Słonecznym

• podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi (wykorzystując również własne obserwacje)

• przedstawia zmiany w oświetleniu Ziemi oraz w długości trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku

• wymienia daty równonocy oraz przesilenia letniego i zimowego

• podaje przyczyny zaćmienia Słońca i Księżyca

• posługuje się pojęciami: ruch obrotowy Ziemi, czas słoneczny, czas strefowy

• podaje cechy ruchu obrotowego

• podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi

• wyjaśnia zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej • określa czas miejscowy i strefowy

• posługuje się mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na Ziemi

• wyjaśnia dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia zmiany daty

 

Dział 3. Atmosfera i hydrosfera.

Uczeń poprawnie:

• omawia skład powietrza atmosferycznego

• omawia budowę atmosfery

• wykazuje na przykładach związek między wysokością Słońca a temperaturą powietrza

• charakteryzuje na podstawie wykresów oraz danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych

• oblicza średnią roczną temperaturę powietrza oraz średnią roczną amplitudę temperatury powietrza

• sporządza klimatogram na podstawie danych klimatologicznych

• podaje przyczynę występowania wiatrów

• wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych

• wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych

• charakteryzuje rodzaje chmur

• charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat

• podaje na podstawie map tematycznych zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi

• wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosferycznych oraz map stref klimatycznych

• charakteryzuje wybrane cechy hydrosfery i zjawiska w niej zachodzące

• rozpoznaje rodzaje mórz i wskazuje ich przykłady na mapie świata

• opisuje przestrzenne zróżnicowanie zasolenia wód oceanicznych

• omawia ruchy wody morskiej

• charakteryzuje wody podziemne

 

Dział 4. Wnętrze Ziemi.

Uczeń poprawnie:

• omawia budowę wnętrza Ziemi

• dokonuje podziału skal ze względu na ich genezę

• rozpoznaje przykładowe skały

• podaje główne cechy płytowej budowy litosfery

• wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi

• wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie

• rozumie i wyjaśnia termin orogeneza oraz podaje nazwy głównych orogenez w dziejach geologicznych Ziemi

• wymienia typy gór (fałdowe, zrębowe i wulkaniczne) i podaje ich przykłady na mapie świata

• wymienia i opisuje wielkie formy ukształtowania powierzchni lądów i dna oceanów

 

Dział 5. Procesy zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi.

Uczeń poprawnie:

• posługuje się terminami: wietrzenie, erozja

• omawia na podstawie ilustracji przebieg wietrzenia mrozowego

• wyjaśnia na czym polegają ruchy masowe • wymienia i omawia na podstawie ilustracji formy krasowe

• przedstawia rzeźbotwórczą rolę wód płynących, fal morskich, wiatru, lądolodów i lodowców górskich

• omawia na podstawie ilustracji powstawanie meandrów i starorzeczy

• rozróżnia i opisuje typy ujść rzecznych

• omawia etapy powstawania lodu lodowcowego

• opisuje warunki powstawania lodowców górskich

• wyjaśnia na czym polega cofanie się wybrzeża klifowego

• omawia na podstawie ilustracji powstawanie mierzei

• wymienia najważniejsze typy wybrzeży i wskazuje ich przykłady na mapie świata

• rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działania czynników rzeźbotwórczych

 

Dział 6. Pedosfera i biosfera.

Uczeń poprawnie:

• wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, proces glebotwórczy

• wskazuje poziomy glebowe na schemacie profilu glebowego

• wymienia główne typy gleb strefowych i astrefowych oraz wskazuje na mapie obszary ich występowania

• wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na Ziemi

• charakteryzuje strefy roślinne na Ziemi i wskazuje je na mapie